“You can be happy…..or you can be right.”

เรามีความสุขกับสิ่งที่มันถูกต้อง หรือมีความสุขกับการที่ได้รู้ว่าตนคือผู้ชนะ 

หากเป็นอย่างหลัง อาจเรียกได้ว่าคุณมีทิฐิ (conviction) สูง

ข้อความนี้จาก simplelifestrategies.com ทำให้เราย้อนกลับมาถามตัวเองว่า ในหลายๆสถานการณ์ความขัดแย้ง เราคงจะเลือกเอาทั้งสองอย่างไม่ได้ กล่าวคือ เวลาโต้แย้งกับใครจนชนะ ในเรื่องที่จริงๆแล้วเราผิด นั่นคือเราจะมีความสุขแค่ในจุดที่เอาชนะได้ แต่หากเรายึดมั่นในความถูกต้อง เราก็ต้องยอมเป็นผู้แพ้ด้วยความไม่พอใจ

ถึงตรงนี้หลายคนอาจมีคำถามในใจ ว่าอาการแบบนี้ ไม่ใช่อีโก้สูงซะทีเดียว

เพราะ อีโก้ หรือ อัตตา คือส่วนที่คอยควมคุมขัดเกลาพฤติกรรมของคนๆหนึ่ง เพื่อให้แสดงความต้องการตามสัญชาตญาณของคนๆนั้น โดยที่ยังคำนึงถึงความเหมาะสมในโลกแห่งความเป็นจริง 

คำว่า อีโก้ ไม่ได้มีความหมายไปในทิศทางเดียวเสมอไป และ อีโก้ “ไม่เท่ากับ” ความเย่อหยิ่ง จองหอง หรือมั่นใจ

ส่วน ทิฐิ นั้น ถ้ามีอยู่ในคนๆหนึ่งมากๆ คนๆนั้นก็มักจะมั่นใจในความคิดของตนเอง ไม่ค่อยยอมเปลี่ยนแปลงความเชื่อง่ายๆ หรือเทียบเท่ากับคำว่า Self esteem  ในภาษาอังกฤษนั่นเอง อาจเรียกได้ว่าพวกดื้อเงียบ ไม่เถียงแต่ไม่ทำ เพราะมั่นใจในความคิดตน 

ผู้คนโดยมากมักมีความเข้าใจที่ว่า ถ้าคุณไม่มีทิฐิเลยคุณจะชีวิตในสังคมอย่างเป็นที่รักและมีความสุข แต่ต้องไม่ลืมนะ ว่าคุณก็ต้องมีความมั่นใจและรักในตนเอง หรือมีทิฐิสูงบ้าง ถึงจะมีแรงทำอะไรหลายๆอย่างในชีวิต ไม่ใช่เอาแต่มองคนที่ประสบความสำเร็จ แล้วก็มีเสียงในใจว่า เราไม่มีวันทำได้อย่างเขา 

เพราะฉะนั้น “ทิฐิ” คือสิ่งที่ควรมี และในระดับที่พอดี 

ส่วน “อัตตา” คือ การถือเอาตัวเองเป็นสำคัญ แต่ไม่ใช่การเห็นแก่ตัว หรือเย่อหยิ่ง

คุณสามารถสำรวจได้ว่าทิฐิในตัวของคุณ ทำงานอยู่ในระดับที่สมควรหรือไม่ กับสิบสัญญานนี้

1. คุณรู้สึกดีที่ได้จับกลุ่มนินทาพูดถึงข้อบกพร่องของคนอื่น

2. ในหลายๆการโต้แย้ง คุณมักจะพบว่า “ยอมไม่ได้” หากไม่ได้เป็น “ผู้ชนะ” ในสถานการณ์นั้น

3. คุณมักจะเอาตนเองไปเปรียบเทียบกับคนที่คุณ “คิด” ว่าดีกว่า ทั้ง สวยกว่า หล่อกว่า ฉลาดกว่า หรือรวยกว่า

4. แต่ในบางกรณี คุณก็มักเปรียบเทียบกับคนที่คุณ “คิด” ว่าแย่กว่า ฉลาดน้อยกว่า ยากจนกว่า หรือสถานะทางสังคมต่ำกว่าคุณ

5. คุณอิจฉาเวลาเห็นคนอื่นได้ดี

6. คุณใช้เวลา 10 นาทีพูดเรื่องของตัวเอง ก่อนจะถามอีกฝ่ายว่าเขาเป็นอย่างไรบ้าง

7. คุณให้ความสำคัญกับการ “เอาชนะ” มากกว่าการทำให้สุดความสามารถ

8. คุณโกรธเวลาแข่งกีฬาแพ้

9. เป้าหมายมีไว้พุ่งชนก็จริง แต่ในหลายๆสถานการณ์ คุณตั้งเป้าหมายสูงในระดับที่แทบจะเป็นไปไม่ได้ แล้วพอทำไม่ได้ คุณก็ตีโพยตีพายอย่างถึงที่สุด

10. สิ่งสุดท้ายเวลาที่อะไรๆไม่เป็นอย่างใจคิด คุณ “โทษ” ผู้อื่น

ถ้าคุณตอบว่าใช่บ้าง ไม่ใช่บ้าง ในคำถามเหล่านี้ ก็แปลว่าความเป็นตัวตน (อีโก้) ของคุณ ยังทำงานอยู่แน่นอน อย่างไรก็ตาม เราสมารถควบคุมให้มันอยู่ในระดับที่เหมาะสม ให้มีความทะเยอทะยานในการต่อสู้ แต่ก็ไม่ใช่มั่นใจในตัวเองสูงเกิน จนใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับผู้คนโดยมากในสังคมลำบากจนเกินไป